|
پایگاه اطلاع رسانی شورای اسلامی دَهکویه درباره وبلاگ  دهکویه مهد فرهنگ و هنر لارستان آخرین مطالب
آرشيو وبلاگ
نويسندگان پنج شنبه 31 مرداد 1392برچسب:, :: 1:25 :: نويسنده : شورای اسلامی دهکویه
اميد علي معزي اينجا دهكويه است اینجا دهکویه است ، دهكويه اي كه قدمتي دیربن و بيش از هزار ساله دارد . گواه گفتار ما تپه (تنب) گبري با قلعه اي باستاني بر فراز آن است و بيش از هزار سال است كه استوار در غرب دهكويه ايستاده است . اینجا دهکویه ای است كه روزي مردمان آن گبر يعني پيرو آيين يكتاپرستي زردشتي بوده اند ، كه اهورا مزدا را مي پرستيدند و آتش را مقدس مي دانستند ، اما با طلوع خورشيد اسلام نور حقيقي را يافتند و با آغوش باز اسلام را پذيرا شدند . اینجا دهکویه ای است كه بر زميني سخت لرزان و نا استوار قرار گرفته و زمين بارها خانه كاهگلي اهالي آن را در كام خود فرو برده است ، اما مردمان سخت كوشش تسليم قهر طبيعت نشده اند و دوباره دهكويه اي بهتر را ساخته اند . اینجا دهکویه ای است كه اهالي دلير و غيرتمند آن با شنيدن صلاي سيدي بزرگوار از از سلاله رسول اكرم (ص) به نام آيت الله سيد عبدالحسين لاري نداي اورا لبيك گفته ، كلاه نمدي ها را بر سر نهاده ، قطار فشنگها را حمايل نمودند و با تفنگهايي بر دوش در ركاب آن سيد تا پاي جان با مستبدين به مبارزه ايستادند . اینجا دهکویه ای است ، كه داراي مكتب خانه هايي كوچك بود اما استاداني بزرگ را در زمينه ادب و هنر در خود پرورش داد . استادان گمنامي كه مايه افتخار لارستانند و حتي مي توانند در سطح ايران پهناور مطرح باشند . استاداني مانند ملانظر علي دهكويي كه گفته مي شود آوازه شهرت او به هندوستان نيز رسيده بود . استاداني مانند ملا عباسعلي ، ملا علي عسكر ، ملا غلامرضا و .... و استاد شيخ عبدالحسين نوروزي كه از معدود اساتيد خط نسخ در سطح ايران بود و او كسي است كه استاد امير خاني براي ديدن مجموعه خطي شان به لار آمدند و آخرين فرزند پرورش يافته مكتب دهكويه شاعر گرانقدر استاد دكتر اسدالله نوروزي است كه لارستان به وجود او مي بالد و مطمئنا او آخرين آنها نخواهد بود . اینجا دهكويه اي است كه پس از پيروزي انقلاب اسلامي جوانان برومندش را به جبهه هاي نبرد حق عليه باطل فرستاد تا با نثار خون پاك خود زمينه ساز حكومت جهاني آقا امام زمان (عج) باشند. اینجا دهكويه اي است كه انشاءالله جوانان آن آينده اي درخشانتر از گذشته براي ديارشان خواهند ساخت . موقعيت دهكويه دهستان دهکویه در طول شرقی 54 درجه و 9 دقیقه تا 54 درجه و 34 دقیقه و عرض شمالی 27 درجه و 44 دقیقه تا 28 درجه و 5 دقیقه با 875 کیلومتر مربع مساحت در جنوب ایران و در فاصله 27 کیلومتری شمال شرقی شهرستان لار و 125 کیلومتری جنوب شرقی جهرم و 320 کیلومتری شیراز قرار دارد . دهستان دهکویه از جهات شمال و شمال شرقی و شمال غربی به شهرستان زرین دشت و بخش بنارویه ، از غرب و جنوب به دهستان حومه و شهر گراش و از سمت غرب و جنوب غربی با دهستان بیدشهر و شهر اوز در ارتباط است . منطقه دهکویه از نظر تقسیمات کشوری تابع بخش مرکزی لار بوده و شامل روستاهای دهکویه ـ کورده ـ بریز و دنگز است . دهکویه به عنوان مرکز دهستان در عرض جغرافیایی 27 درجه و 51 دقیقه و طول جغرافیایی 54 درجه و 25 دقیقه قرار دارد . ارتفاع متوسط دهکویه از سطح دریا 1010 متر است و در 27 کیلومتری شمال شرق شهر لار در کنار جاده لار به جهرم قرار دارد . قله رشته کوه کورده با 2171 متر ارتفاع بلند ترین نقطه و نقطه ای واقع در شمال غربی دشت دنگز با 785 متر ارتفاع از سطح دریا پست ترین نقطه منطقه دهکویه می باشند . جمعیت دهستان دهکویه 12 هزار نفر می باشد که 5 هزار نفر آن در دهکویه ساکنند . مسير هاي دسترسي به دهكويه الف : مسیر شیراز ـ لار ـ دهکویه : این مسیر بیش از 405 کیلومتر است و از این مسیر امکان حمل و نقل همه گونه وسایل سنگین به مرکز دهستان موجود است . ب : مسیر شیراز ـ جهرم ـ دهکویه : این مسیر نزدیکترین راه دسترسی دهکویه است . فاصله شیراز تا دهکویه 320 کیلومتر بوده که هم اکنون کل مسیر آسفالت است. ج : سایر مسیرها مسیرهای فرعی دیگر از قبیل ( لار ـ اوز ـ دنگز دهکویه ) و مسیر شیراز ـ جهرم ـ جویم ـ دنگز ـ دهکویه ـ مسیر بندر عباس ـ لار ـ دهکویه و مسیر داراب ـ دهکویه نیز وجود دارد که ارتباط منطقه را با شهرهای دیگر برقرار می سازند وجه تسميه دهكويه 1 ـ عده ای بدون ذکر هیچ سند و مدرک تاریخی فقط با استناد به این حکایت نام قدیم دهکویه را اصفهان کوچک می دانند. سپاهیان شاهسون صفوی به سرکردگی امام قلی خان و با یاری تفنگچی های لارستانی جهت آزاد کردن بندر مهم گمبرون(بندرعباس کنونی) از چنگال پرتغالی ها پس از ورود به دهکویه در محلی به نام « تنب نقاره خانه » مردم مهمان نواز دهکویه با ساز و دهل به پیشواز سپاهیان امام قلی خان می روند به گونه ای که در هیچ جایی چنین مجلل و با شکوه از لشکریان ارتش ایران در عصر صفوی استقبال به عمل نیامده بود . فرمانده سپاه از مراسم خیر مقدم بسیار شادمان شد و گفت اینجا یک اصفهان کوچک و نیز خانه خودم و خانه دوم من است .1 2 ـ اما عده ای دیگر نام قدیم دهکویه را « دَه کوه » می دانند به دلیل این که کوه های بسیاری اطراف آن قرار گرفته است . در موارد بسیاری جهان گردان خارجی که از این منطقه عبور کرده اند نام دهکویه را « دَِهکوه » ثبت کرده اند . که شاید بتواند دلیلی بر اثبات این مدعا باشد. 3 ـ اما نظریه دیگری که قبلا خود مطرح نموده ام و در شماره 1 داخلی ماهنامه پسین دهکویه چاپ شده نام قدیم دهکویه دهکرد بوده به دلیل زیر : شوالیه شاردن سیاح فرانسوی دهکویه را « دهکرد » ثبت کرده و در سفرنامه او می خوانیم : « پس از دو ساعت راه سپردن به دهی رسیدیم به نام دهکُرد که دارای یک کاروانسرای بزرگ در جلو آبادی است . » 2 نویسنده تاریخ شرف الدین نژاد مردم لارستان را کرد دانسته اما مورخ لاری گوید : « در این زمینه تاریخ شرف الدین به خطا رفته است . ولی ممکن است عده ای در قدیم به نام تبعید یا به نام دیگری به لارستان سوق داده شده باشند . » 3 بر این اساس شاید بتوان گفت که دهکویه در قدیم مامن عده ای از کردهای مهاجر بوده است . در کتاب لارستان کهن در این مورد این گونه آمده است : « ممکن است این قریه و قریه دیگری که در جنوب آن واقع است و به نام کورده نامیده می شود در زمان صفویه محل اقامت دو قبیله کرد بوده اند.» 4 این نظریه موقعی تقویت می شود که در بخش هایی از فارس قبیله هایی از کردها مانند شبانکاره حکومت می کرده اند و گستره حکومت آن ها از نیریز تا داراب یعنی مرز لارستان بوده است . و همچنین اتابکان فارس نیز کرد بوده اند در تایید این نظریه می توان به شعری حماسی سروده ملا محمدِ رضا یکی از شاعران دهکویی در شرح درگیری اهالی دهکویه با قبیله ای از ترکان اشاره کرد که پسوند کرد به نام یکی از اهالی دهکویه اضافه کرده است : محمد کریم کریمای کُرد تراش گلوله در آن دشت خورد 4 ـ اما دکتر اسدالله نوروزی نظریه دیگری دارند و می گویند : « به اعتقاد قریب به یقین دَه + کوی + ه (دهکویه) به آبادی اطلاق می شده است که چندین محله ( کوی ) داشته است نه به زعم برخی « دَهکوه» که در آن صورت با «ه» نسبت دهکوهه می شد نه دهکویه! و آن چه که برخی مستشرقین محترم نوشته اند « دهکرد » سندیت ندارد که حاصل افسانه بافی مورخان است نه تحقیقی باستان شناسانه ! موضوعی که حتی از خیال پردازی هجرت مردم لار دماوند به این دیار و تشکیل سرزمین لارستان نیز غیر قابل قبول تر است.» 5 نظر ديگر درباره وجه تسميه دهكويه اين است كه ، دهكويه در اصل « دِه كوه » يعني دهي كه در پاي كوه ساخته شده است . و بدين سبب اين نظر مطرح مي شود كه دهكويه قديم در پاي تمب گبري قرار داشته است . 5 ـ نظر ديگر اين كه به دليل اين كه دهكويه قديم در دامنه تمب گبري قرار داشته دهكويه نام قديم آن « ده كوه » بوده يعني روستايي كه در دامنه كوه قرار دارد. 6 ـ اما در جدید ترین تحقیقاتی که خود انجام داده ام شواهدی به دست آمده که تمام نظریات قبلی را زیر سوال می برد . چندی قبل در کتاب « خود آموز خط اوستایی » به واژه ای برخوردم که می تواند ریشه واژه دهکویه یا دَهکو باشد. واژه « دَئینگهو » 6 در زبان اوستایی که از زبان های باستانی ایران است به معنی ، ده ، ولایت و ایالت است . نام هایی که برای دهکویه توسط سیاحان خارجی ثبت شده از این قرار است : دکوه ، دهکورد ، دهیکوه ، دَئکو ، دِهَکی ، دهوکو . اگر به نام های ثبت شده برای دهکویه توجه کنیم خواهیم دید که چهار حرف « د ، ه ، ک ، و » مشترک است و همان چهار حرفی اصلی است که در واژه « دَئینگهو» نیز دیده می شود با این تفاوت که حرف « گ » تبدیل به « ک » شده است . با این وصف می توان گفت که نام قدیم دهکویه در ابتدا « دَئینگهو » بوده ولی به مرور زمان تغییر یافته به این صورت : دَئینگهو ـ دَئیکهو (چون نون قبل از « گ » معمولا تلفظ نمی شود و یا از داخل بینی به صورت کاملا مخفی بیان می شود و تبدیل حرف « گ » به « ک » ) ـ دَئکو ( و اگر کلمه دئیکهو را سریع و پشت سر هم تلفظ کنیم حروف « ی و ه » خود به خود حذف خواهند شد و به مرور زمان این اتفاق رخ داده ) در گویش دهکویی دهکویه به صورت «دئَکِه» تلفظ می شود ، چون در گویش دهکویی صدای « او» در مواردی تبدیل به صدای « اِ» می گردد . پس می توان گفت که نام دهکویه در ابتدا « دَئینگهو » بوده و به مرور زمان تبدیل به « دَئکو و دَهکو» شده که به اشتباه سیاحان خارجی یک « ه» نیز به آن افزوداند . تاريخچه دهكويه طبق تحقیقات به عمل آمده قدمت دهکویه به پیش از اسلام برمی گردد . گواه گفتار ما قلعه ای است که بر فراز تپه ی گبری قرار دارد .که نام تپه ماخوذ از ساکنان قدیمی دهکویه یعنی گبرها ( زردشتیان ) است . شواهد زیادی در فرهنگ و زبان دهکویه می توان یافت که نشان می دهد قدمت دهکویه به پیش از اسلام می رسد . اهالی دهکویه در حدود قرن چهارم هجری با ورود سرداران مسلمان شاه اسماعیل که از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است و شاه عبدالله اسلام را پذیرا شده اند . در بین قرن پنجم تا هشتم قمری که ملوک شبانکاره که کُرد بوده اند در بخش هایی از فارس حکومت می کرده اند . چون عده ای از جهانگردان نام دهکویه را دهکرد ثبت کرده اند ، احتمال می رود در این زمان عده ای از کرد ها به دهکویه مهاجرت نموده و ساکن شده باشند . این مهاجرت ممکن است در زمان اتابکان فارس یا در زمان صفویه صورت گرفته باشد . در زمان قاجاریه و همزمان با نهضت مشروطیت اهالی دهکویه در قیام مردم لارستان به رهبری آیت الله سید عبدالحسین لاری بر علیه مستبدین شرکت نموده و عده ای از اهالی دهکویه از تفنگچیان مخصوص ایشان بوده اند که تا شیراز نیز ایشان را همراهی نموده اند و همچنین در درگیری بین نیروهای قوام السلطنه و مجاهدین لارستانی در کورده دو نفر از اهالی دهکویه به شهادت رسیده و یک نفر نیز مجروح شده اند . مشاهير دهكويه در این قسمت به اختصار به معرفی برخی از مشاهیر دهکویه می پردازیم : ملا حسن خوشنویس ـ ملاغلامرضاي حاج حسين خوشنویس وفات تاريخ 8 صفر 1332 هجري قمري ـ ملا لطفعلی خوشنویس وفات رمضان سال 1359 (هق) ـ ملا غلامرضای حاج حسین خوشنویس ـ ملا محمد رضا شاعر ـ ملا حسینعلی نوروزی خوشنویس ـ استاد ملا نظر علی دهکویی شاعر و خوشنویس ـ استاد ملا عباس علی خوشنویس تولد 1240 در گذشت 1315 شمسی ـ استاد ملا علی عسکرشاعر و خوشنویس ـ استاد ملا عسکر خوشنویس در گذشت حدود 80 سال قبل ـ استاد ملا غلامحسین خوشنویس در گذشت 1353 شمسی ـ استاد آیت الله شيخ عبدالحسين نوروزي(1367-1297هجري شمسي) استاد خط نسخ ـ حجه الاسلام سید محمد تبیان خوشنویس و اولین معلم لارستان ـ دكتر اسدالله نوروزي شاعر ، دکترای ادبیات واستاد دانشگاه هرمزگان ـ دکتر محمود غلامی دکترای ریاضیات و استاد دانشگاه هرمزگان و بسیاری از افراد دیگر که مجال معرفی آن ها نیست . زبان شناسيزبان دهكويي یکی از لهجه هاي زبان لارستاني است که همان زبان قوم پارس است و ریشه در زبان اوستایی دارد اما اين گويش نسبت به گويش هاي ديگر لارستانی شباهت زيادتري به زبان كُردي دارد و دليل آن چنانكه از نام قديم آن كه « دهكرد »است بر مي آيد احتمالا مهاجرت قومي از كردها به دهكويه است كه توانسته اند بر زبان آن تاثير گذارند . مثلا كلماتي در گويش دهكويي وجود دارد كه در لهجه هاي ديگر بيان نمي شود ، مانند واژه : « مَگِري » به معناي گريه مكن در حالي كه در گويش لاري گويند : « گِريخ مَكو » هم اكنون همين كلمه در كردي به صورت « مَگري » تلفظ مي شود . يا واژه « بفر » به معناي برف كه معمولا بزرگتر ها آن را به كار مي برند در زبان كردي نيز به همين صورت تلفظ مي شود . گويش دهكويي با لهجه كردي كرمانجي قرابت بيشتري دارد و با هم كلمات مشترك زيادي دارند كه عينا مانند هم تلفظ مي شوند مانند : « فُلنَكَس » به معناي فلانكس . همانگونه كه مالچانو گفته است ريشه زبان لاري لغات سنتي تمام نقاط ايران است . گويش دهكويي نيز از اين قائده مستثني نيست و هر كه اين گويش را بداند يراحتي مي تواند زبان هاي بلوچي ، گيلكي ، كردي و لري را بفهمد چون مشتركات بسياري دارند . در جهت ريشه یابي واژه هاي دهكويي اين شعر كه از سروده يكي از مغان زردشتي در قبل از اسلام است از مقدمه تاريخ شرفنامه نقل مي شود : داران گيان دارن جرگ و دل و برگِن گايي پر برگِن گايي بي برگِن كرگ جه هيلين هيلين جه کرگِن رواس جه رواس ورگن جه ورگن برگردان فارسي: درختان جان دارند جگر و دلشان ريشه ها و برگهاست گاهي پربرگند گاهي بي برگند مرغ از تخم است ، تخم از مرغ روباه از روباه ، گرگ از گرگ است در اين شعر واژه هايي وجو دارد كه هم اكنون در زبان دهكويي كاربرد دارند مانند: واژه : « بَرگِن » ، از دو بخش برگ و ــِ ن تشكيل شده است . هم اكنون در گويش دهكويي ــِ ن به معناي هستند به كار مي رود . واژه : « گايي » به معناي گاهي كه در گويش دهكويي نيز به همين صورت تلفظ مي شود . واژه : « رواس » به معناي روباه كه اگر تلفظ آن رِواس باشد . در گويش دهكويي نيز به روباه « رِئبا » گويند . واژه « كرگ » به معناي مرغ ، در گويش دهكويي به مرغ كرچ « كُرُك » گويند كه شايد از اين واژه ماخوذ شده باشد . آب و هواي دهكويه آب و هوای دهکویه مانند دیگر مناطق لارستان گرم و خشک است در تابستان ها دمای هوا تا 48 درجه سانتیگراد نیز می رسد و در زمستان ها به ندرت دمای هوا به صفر یا زیر صفر می رسد و فقط چند روری آب ها یخ می زنند . میزان بارندگی سالانه به طور متوسط 200 میلی متر می باشد که بیشر آن در بین ماه های آبان تا اسفند می بارد و در فصل تابستان باران های موسمی می بارد که مردم به آن « چل پسینی » می گویند چون اکثر روزها هوا ابری است و به صورت پراکنده باران می بارد . زیباترین فصل سال در دهکو یه بین ماه های بهمن تا فروردین می باشد که رویش انواع گل ها و گیاهان که اکثر آن ها دارویی هستند جلوه ای زیبا به این منطقه می دهند . شهداي دهكويه شهید ماشاءالله صفری ـ شهید درویش معزی ـ شهیدرمضان حیدری برادران شهید محمد حسین و ناصر خاجو شهید غلامحسین نوشادی و شهید داریوش جوکاری اماكن متبركه امام زاده شاه اسماعیل ـ امام زاده شاه عبدالله ـ زیارتگاه بی بی دختر ـ امام زاده سید سلیمان ( سلسله) محمد ـ زاهد رستم ـ 13 مسجد و یک باب حسینیه ماهنامه پسين دهكويه هم اکنون در لارستان سه نشریه عصر اِوز ـ میلاد لارستان و پسین دهکویه به صورت رسمی منتشر می شوند . ماهنامه پسین دهکویه از سال 81 ابتدا به صورت داخلی منتشر شد و در سال 83 با کسب مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به صورت رسمی در سطح لارستان انتشار آن ادامه یافت . نشانی نشریه : لارستان ـ دهکویه ـ کد پستی : 76376- 74371 www.Pasine-dahkooye.ir ایمیل :
منابع : 1 ـ نقل کننده حکایت جناب آقای جهانزیر آزادی 2 ـ لارستان کهن و فرهنگ لارستانی ، دکتر احمد اقتداری ، انتشارات جهان معاصر ، ص 123 3 ـ تاریخ لارستان ، علاءالدین مورخ لاری ، ص 73 4 ـ لارستان کهن ، ص 123 5 ـ دکتر اسدالله نوروزی ـ ماهنامه پسین دهکویه شماره 18 ، ص 3 6 ـ خود آموز خط اوستایی ، پژوهش آرمین کسروی ، متن الکترونیک در اینترنت با آدرس : www.zoroaster7.persianblog.com نظرات شما عزیزان: پیوندهای روزانه پيوندها
|
|||||||||||||||||
 |
|||||||||||||||||
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
